Dwutlenek węgla (czad) – o czym należy wiedzieć …
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?
Tlenek węgla potocznie zwany czadem jest gazem silnie trującym, bezbarwnym
i bezwonnym, nieco lżejszym od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim
rozprzestrzenia. Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw m.in.: drewna, oleju,
gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości
tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania. Może to wynikać z braku dopływu świeżego
(zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie albo z powodu
zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego
zamknięcia paleniska pieca lub kuchni. Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach, w których
okna są szczelnie zamknięte lub uszczelnione na zimę. Czad powstaje także często w czasie
pożaru. Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla jest gazem
niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy,
a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka tlenek
węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do
organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Uniemożliwia
prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych
narządów Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego.
Styczeń 2012
układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał albo nawet śmierć.
Jak zapobiegać zatruciu?
Podstawową przyczyną zatruć jest niepełne spalanie, do którego może dojść np. gdy zbyt
szczelnie zamknięte są okna, brak jest właściwej wentylacji . Powoduje to powstawanie
tlenku i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin wypłynie na zewnątrz ile świeżego powietrza
napłynie do pomieszczenia. Przede wszystkim należy więc zapewnić możliwość stałego
dopływu świeżego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni
węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin.
Pamiętaj aby:
nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,
przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystaj z usług wykwalifikowanej osoby,
dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych
oraz ich czyszczenia. Gdy używasz węgla i drewna należy to robić nie rzadziej niż raz na
3 miesiące. Gdy używasz gazu ziemnego czy oleju opałowego – nie rzadziej niż raz na pół
roku. Zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej
nie rzadziej niż raz w roku.
użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie
z instrukcją producenta: kontrolować stan techniczny urządzeń grzewczych,
stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do
obrotu;
w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub
importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje
o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,
w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji,
ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej
stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,
systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do
otworu, bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć
do wyżej wspomnianego otworu lub kratki,
często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki
wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien,
rozmieścić czujniki tlenku węgla w części domu, w której sypia twoja rodzina. Dla
zwiększenia bezpieczeństwa, dodatkowe czujniki warto umieścić w każdym pomieszczeniu,
nie spalaj węgla drzewnego w domu, garażu, na zamkniętej werandzie itp., jeżeli
pomieszczenia te nie mają odpowiedniej wentylacji,
nie zostawiaj samochodu w garażu na zapalonym silniku, nawet jeżeli drzwi do garażu
pozostają otwarte
nie bagatelizuj objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów,
oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być
sygnałem, że ulegasz zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć
pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.
Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- ogólne zmęczenie,
- duszność,
- trudnościami z oddychaniem, oddech przyspieszony, nieregularny
- senność,
- nudności.
Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony, oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny
zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia
trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,
jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze,
rozluźnić poszkodowanemu ubranie, ale nie rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do
jego przemarznięcia
wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe – tel. 999, straż pożarna – tel. 998 lub
112) oraz pogotowie gazowe.
Jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie
przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.